Ümumiyyətlə, aybaşı gecikməsindən sonra, adətən, evdə sidikdə test edirlər qadınlar. Test müsbət çıxdıqda ginekoloqa müraciət edirlər.
Hamiləlikdə ilkin müayinə
Biz ən az aybaşıdan 1 həftə gecikmə varsa, mütləq ginekoloji müayinə məsləhət görürük. Çünki ultrasəs müayinəsində döl kisəsinin uşaqlıqda olduğuna əmin olmağımız lazımdır. Amma əgər gec müraciətlər olursa, bəzən anormal hamiləliklər, uşaqlıqdankənar hamiləliklər və s. baş verə bilər.
Vaxtında diaqnoz qoyub, düzgün müalicə etmək üçün erkən müayinə məsləhətdir.
Hamiləlik zamanı fol turşusunun əhəmiyyəti
Hamilə qadının artıq hamiləliyi təsdiq olunduqdan sonra mütləq fol turşusu qəbuluna başlayırıq. Hamiləlik planlanırsa, 3 ay öncədən başlanaraq fol turşusunun təyini məsləhət görülür. Fol turşusu sağlam bir hamiləlik üçün tövsiyə edilən bir qida əlavəsidir və hamiləliyin ilk 3 ayına (12 həftəsinə) qədər fol turşusu (gündə 400 mcg) davam etmək məsləhət görülür.
Hamiləliyin 6-cı həftə müayinəsi
Artıq hamiləlik təyin edildi, döl kisəsini ultrasəs müayinəsində izlədik, növbəti müayinəni hamiləliyin 6-cı həftəsində məsləhət görürük.
Ümumiyyətlə, döl kisəsinin izlənilməsini 4-5-ci həftələrdə ultrasəs müayinəsində görürük.
5-ci həftədən “yolk sac” dediyimiz, kisə içərisində “yolk sac” izləyirik.
Artıq 6-cı həftədən dölün ürək döyüntüsünü izləyirik. Ürək döyüntüsü üçün 6-cı həftəsində müayinəyə çağırırıq.
Hamiləlik zamanı verilən analizlər
Ürək döyüntüsü izləndikdən sonra hamiləlikdə bəzi laborator analizlər var, onları mütləq istəmək lazımdır.
- Bəzi infeksion analizləri,
- zob təhlilinin olması,
- aclıq şəkəri,
- qanın, sidiyin ümumi analizi,
- sidiyin əkilməsi və s.
analizlər vardır ki, bunlar mütləq hamiləlikdə verilməsi gərəkli olan testlərdir.
Əgər hər hansı bir proses varsa – infeksion xəstəlik olsun, zob olsun, şəkər olsun, vaxtında kontrol altına alınmasa, hamiləlikdə bir çox fəsadlar ola bilər. O səbəbdən, biz bu analizləri mütləq şəkildə istəyirik. Ondan sonra hamiləliyin növbəti təqibini 11-14-cü həftə arasında izləyirik.
Hamiləliyin 11-14-cü həftə müayinəsi
11-14-cü həftə arasında ikili test dediyimiz daun sindromu skrininq testi var. Bizim üçün çox önəmli testdir. Bunu bütün hamilələrdə etmək istəyirik.
Çünki bu həftələrdə erkən aşkarlanan bir çox anomaliyalar, döldə qüsurlar var ki, zamanında aşkarlanarsa, hamiləlik vaxtında sonlanar. Özəlliklə, daun sindromu – “13-18-ci xromosom trisomiyalar” anomaliyaları var ki, onlar vaxtında aşkarlanıb, hamiləlik sonlandırıla bilir. Daha sonrakı həftələrə bəzi patologiyalar daşınmasın deyə çox önəmlidir.
Hamiləliyin 18-23-cü həftə müayinəsi
Növbəti vacib müayinəmiz, xüsusilə, 18-23-cü həftə arasında doppler müayinəsidir. Çox suallar gəlir. Doppler zərərlidirmi? Doppler müayinəsi başqa müayinədirmi? Doppler dölün detallı ultrasəs müayinəsidir. Dölün bütün orqanlarının detallı şəkildə yoxlanılmasıdır və bu erkən trimestrdə aşkarlanmayan anomaliyaların 2-ci trimestrində diaqnozu üçün çox önəmli bir testdir.
37-ci həftəyədək aylıq müayinələr
Hamiləliyin növbəti kontrol müayinələrini aylıq həkim təqibləri ilə mütləq izləyirik. Niyə aylıq müayinə vacibdir? Çünki sonrakı həftələrdə erkən doğum təhlükəsi ola bilər, azsulluq ola bilər, çoxsulluq ola bilər, 2-ci trimestrin sonlarında gizli diabet aşkarlana bilər… Bunların diaqnozu üçün mütləq hamilələrin aylıq müayinələr şəklində təqibə gəlmələri vacibdir. 37-ci həftəyə qədər bu şəkildə izləyirik.
37-ci həftədən etibarən həftəlik müayinələr
37-ci həftəsindən sonra isə hamiləliyin həftəlik təqibi çox önəmlidir. Çünki artıq doğuma yaxın bir çox hamiləliklərdə narahatlıqlar – hamilədə azsulluq ola bilər, çoxsulluq ola bilər, suyun erkən gəlməsi, vaxtından əvvəl doğuş və s. problemlər…
Özəlliklə, 34-ci həftədən sonra bu patologiyaları aşkarlamaq üçün daha yaxın təqiblər tövsiyə olunur. 37-ci həftədən sonra bu həftəlik kontrollar şəklində izlənilir.
40-cı həftədən sonra 3 gündə 1 müayinələr
40-cı həftədən sonra isə biz 3 gündən 1 hamiləni kontrollara çağırırıq. İstər ultrasəs müayinəsi, istər doppler müayinəsi olsun, istər KTQ dediyimiz dölün ürək döyüntülərinin izlənməsi, sancıların izlənməsi, “nostress” test də deyirik biz buna… Mütləq bu müayinəni həftəlik, 40-cı həftədən sonra isə 3 gündən bir edirik.
41-ci həftə – süni induksiya ilə doğuşu başlatmaq
41-ci həftəyə qədər hələ də doğum əgər başlamayıbsa, o zaman artıq süni induksiya ilə doğumun icrasına başlayırıq. Çünki bu həftədən sonra çox fəsadlar yarana bilər, dölün ana bətnində ölümünə qədər gedə bilər.
Ona görə də hamiləliyin təqibi həkim müşahidəsi altında sıx nəzarətdə olmalıdır. Yəni hamilələr hər an sürprizlə qarşılaşa bilərlər. Amma düzgün kontrollarla hamiləlik tamamilə fizioloji, sağlam bir şəkildə davam edə bilər.
Fizioloji hamiləliklərdə təqib bu şəkildə olsa belə, riskli hamiləliklərdə bəzən həftəlik, hətta 2 həftədən bir müayinələr ola bilər. Bu, əlbəttə, hamiləyə görə ginekoloqun verdiyi qərardan asılıdır.
Uzman Dr. İlhamə Eldarova, Cərrah mama-ginekoloq
