Əslində biz ginekoloqların bilavasitə məşğul olduğu bir mövzu olmasa da, amma bizə də təsir edir.
Ən çox xəstələrimizi narahat edən nədir? Korona keçirdi, baş verən bir hamiləlik var, “Hamiləliyi sonlandırmalıyammı?”
“Mən hamiləlikdə korona keçirsəm, erkən həftələrdə, körpə qüsurlu ola bilər, inkişafdan qala bilər.” Ona görə hamiləliyi sonlandırmaq üçün müraciət edənlər, hətta sonlandıranlar da var.
Əslində artıq 2 ilə yaxındır ki, bu korona xəstəliyi ilə bütün dünya mübarizə aparır və artıq yeni məqalələr onu göstərdi ki, hələ ki, korona xəstəliyinin xüsusi olaraq anomaliya üzərində bir təsiri yoxdur. Ona görə də erkən trimestrdə, əgər korona xəstəliyi keçirilirsə, hamiləliyin sonlandırılması tövsiyə edilmir, hamiləlik eyni şəkildə davam edir.
Korona xəstəliyini ginekoloq yox, uyğun mütəxəssis təqib edir
Əlbəttə ki, biz uyğun mütəxəssisə yönləndiririk. Simptomları olan, şübhəli görünən xəstələrdə mütləq korona testi məsləhət görülür və korona pozitiv çıxarsa, uyğun mütəxəssisə yönləndirilir. b O pasiyentin normal korona xəstəliyinin gedişini, təbii ki, bir ginekoloq izləməz, uyğun mütəxəssis izləyər…
Bəzən xəstələr bizdən müalicə tələb edirlər ki, məsələn: “Qızdırmam var, korona simptomları var, öskürək var, nəfəs darlığı. Nə edə bilərəm?” Korona bir ginekoloqun müalicə etdiyi bir xəstəlik deyil. Biz uyğun mütəxəssisə yönləndiririk, istər infeksion xəstəliklər uzmanına, istərsə də ağciyər xəstəlikləri mütəxəssisinə.
Azərbaycanda hamilələr koronavirus əleyhinə peyvənd olunmur
Bilirsiniz ki, Azərbaycanda hamilələrə peyvənd protokolda yoxdur. Yaxud peyvənd olundu bir, həftə sonra öyrənir ki, hamilədir. Çox qorxurlar. Hər gün, bəlkə, onlarca müraciətlər olur: “Peyvənd olunmuşam, amma hamilə olduğumu yeni öyrəndim. Hamiləliyimi sonlandırmalıyammı?” Dünya üzrə tədqiqatlar aparılıb, hamilələrə peyvənd olar. Amma Azərbaycanda hamilələr olunmur. Biz mütləq şəkildə sosial məsafəyə, gigiyena qaydalarına əməl etməyi tövsiyə edirik. Yaxud korona peyvəndi olubsa və hamilə qaldığını öyrənibsə, hamiləlik normal hamiləlik şəklində davam edəcək. Yəni peyvəndin bu günə qədər hamiləlik üzərində bir neqativ təsiri göstərilməyib.
Süni mayalanma və Covid peyvəndi
Bir də hamiləlik planlayanlar. Xüsusilə, infertil xəstə qrupu, yəni sonsuzluqla müraciət edən xəstə qrupu bizdən arayış istəyir ki, “Biz sonsuzluq müalicəsi alırıq, peyvənd olunmayım” deyə. Elə bir şey yoxdur,. vaksinasiyanı biz də tövsiyə edirik.
Əgər vaksinasiya olundu və həmin ay hamilə qaldısa, bir zərəri olmaz. Eyni şəkildə hamiləlik təqibinə davam edilməlidir.
Ona görə də bütün pasiyentlərimizə, təbii ki, sosial məsafəyə, gigiyena qaydalarına əməl etməyi tövsiyə edirik. Eyni zamanda, bu gün ölkəmizin dəstəklədiyi bütün növ vaksinasiyalardan hər hansı birinin olunmasını tövsiyə edirik və onların öz sağlamlığı üçün də, gələcəkdə reproduktiv funksiyaları üçün də çox vacibdir, heç bir zərəri yoxdur. Yəni bu gün tibbi yayımlar bunu göstərir və biz də bunu tövsiyə edirik.
Süd verən analar və koronavirus
Süd verən analara Azərbaycanda vaksinasiya məsləhət görülmür. Amma istəyə bağlı etdirənlər də var. Bir zərəri yoxdur. Əksinə düşünürəm ki, çox faydası olacaq.
Hamilə olduğunu öyrənənlər ikinci doza peyvənd olunmalıdırmı?
İlk dozanı vurdurub hamilə qalıb: “İkinci dozanı vurdurummu?” Dünya praktikasında mütləq şəkildə tövsiyə edilir ikinci dozanın da vurulması. Yəni vaksinasiya tam olmalıdır.
Biz istər hamilələrdə, istər süd verən analarda, istər hamiləlik planlayanlarda bu peyvəndlənmənin müsbət olduğunu, xəstə üçün çox faydalı olduğunu və gələcəyi üçün də çox əhəmiyyətli olduğunu, heç bir zərəri olmadığını düşünürük. Necə ki, digər peyvəndlər, eləcə də korona əleyhinə peyvənd vaksinasiyasını məsləhət görürük.
Uzman. Dr. İlhamə Eldarova, Cərrah mama-ginekoloq
