usaqlarda quru oskurek / Ege Hospital - Sağlamlığınız, sağlamlığımızdır.

keskin-bronxiolit-1200x675.jpeg

29 November 2022 Pediatriya1

Elə bir mövsümdəyik ki, payız fəsli bitir, qış mövsümü başlayır. Mövsümlə əlaqədar bəzi xəstəliklərdə, təbii ki, uşaq virus infeksiyalarında artışlar olur. Bu artışlardan biri də, təbii ki, üst tənəffüs yolu xəstəlikləri və alt tənəffüs yolu xəstəlikləridir. Onlardan biri də kəskin bronxiolit deyilən bir xəstəlikdir. 

Uşaqlar arasında bu aralar öskürəklərdə çox sıx rast gəlinən xəstəlikdən biridir. Törədicisi adətən bir virus olur. “Respirator Sinsitial Virus” (RSV) deyilən bir virusdur. 

Uşaqlar, adətən, nə ilə bizə müraciət edirlər? 

Bizə müraciət şəkilləri, 1-2 gün öncə başlayan öskürək, burun tıxanıqlıqları və asqırma. 

Bundan əlavə, tənəffüsün durması, xışıltı ilə müraciət edirlər klinikaya. Biz bronxiolit deyirik. Bronxiolit sözünün daha geniş mənası: bizim tənəffüs sistemimizdə 2-3 hissə var ki, onun iltihabı ilə gedən xəstələrə həmin sistemin adını veririk. Bronxiolit əsas etibarilə bronxların xırda şaxələnmələrini tutan bir xəstəlikdir. Əgər vaxtında müalicə olub vaxtında tədbir görülməzsə, ağciyərə qədər gedə biləcək bir xəstəlikdir. 

Bronxiolitin əlamətləri

Bronxiolitin əlamətləri nələrdir? 37.5-larda, 38-ə çatmayan qızdırmalar olur, öskürək ataqları olur, öskürək tutmalar olur, periodiklər olur. Ondan əlavə boğulmalar olur uşaqlarda, tənəffüsün durması olur. Xışıltılı tənəffüs olur, hansı ki, ana, valideyn kənardan bu səsləri eşidir. 

Bizim, təbii ki, ən önəmli silahımız stetoskop deyilən alətdir. Biz steskopu qoyduqda uşaqlarda üç ayrı tənəffüs səsi eşidə bilirik. O tənəffüs səslərində bronxiolitdə eşitdiyimiz səslər, ekspiriumun uzanması, yəni nəfəs alıb verməkdə çətinləşmə, “rhonchi” dediyimiz hal. “Rhonchi” nə deməkdir? Kənardan fitverici xırıltılar və “râle” dediyimiz hallar. “Râle”nədir? Qar üstündə yerimə səsi, xışıltı səsi. 

Loru dildə desək, əgər valideyn bizə xışıltıyla və fitverici xırıltılarla nəfəs alış-veriş şəkilində gəlirsə, biz bu terminə bronxiolit adını verə bilərik. 

Bronxiolitin diaqnostikası

Diaqnostik əlamətlər rentgen əlamətləri olaraq və fiziki müayinə olaraq xəstəliyə diaqnoz qoyuruq. Fiziki müayinənin adını “rhonchi”, “râle” və “ekspirium uzunluğu” şəkildə açıqlama olaraq verdim. Rentgen filmində nə görürük? Filmdə ağciyər tutan bir görünüm görmürük, əslində. Amma əgər uşaqda gec qalma olarsa, “superinfeksiya” dediyimiz bir hal görə bilirik. İkincili, infeksiya pnevmoniyaya keçən bir tablo ola bilər. 

Adından da göründüyü kimi – “Respirator Sinsitial Virus”. Adı virusdur. Amma gec hərəkət etsək, ikincili infeksiya – onun üzərinə bakteriya qonmuş və xəstəxana yatışlarını təkanlamış oluruq. 

Üçüncü, əgər şübhəli qaldığımız hallarda bəzi parametrlərimiz var. Təbii ki, bu qan qazıdır və bir də saturasiya deyilən parametrlərə baxırıq. 

Saturasiya nə deməkdir? Ələ xüsusi sensorlar bağlamaqla o sensorlar vasitəsilə ekrana çıxan qanın oksigenləşmə dərəcəsini ölçürük. Qanın oksigenləşmə dərəcəsi biz pediatrlar uşaq yaş qruplarında 95-in üzərində istəyirik. Əgər 95-nin altındadırsa, “Tənəffüs əlamətləri var” deyirik uşaqlarda. 92-nin altında isə kritik halı göstərir və xəstəxana yatışının göstəricisidir birbaşa. 

Bronxiolitin müalicəsi

Müalicəsi nədir? Əslində, “Respirator Sinsitial Virus”un çox böyük bir müalicəsi yoxdur. Yataq istirahəti, bir də bronx genişləndirici dərmanlardan istifadə edirik. Amma bronx genişlənici dərmanları istifadə edən analara bir tövsiyəm. Analar buna “inqalyasiya dərmanları” deyirlər. Ventolin və yaxud Pulmikort. Tövsiyəm həkim müayinəsi olmadan istifadə etməsinlər. 

Bəzən öskürəkdə tam tərsi, əlavə təsirləri ola bilər. Bronxiolitdə belə əgər RSV-nin qıcıqlandırdığı bronxiolitdə belə “Ventolin”dən əgər fayda görmürüksə, dayandıra bilirik. Başqa infeksiyalarda yan təsirləri çox ola bilir. 

Respirator Sincitial Virusun qıcıqlandırdığı kəskin bronxiolitlərdə ən önəmli müalicə bol-bolyataq istirahəti və bol-bol maye qəbuludur. 

Uzman Dr.Lalə Nəzərli, Həkim pediatr


oskurek-ucun-ne-etmeli.jpeg

11 November 2021 Pediatriya7

Öskürək uşaqlarda çox sıx görünən bir əlamətdir və bu vəziyyətlə bağlı, bu şikayətlə bağlı çox sıx-sıx müraciətlər olur.

Öskürək nədir?

Öskürək əslində fizioloji bir prosesdir və səs tellərinin qapanması ilə bir nəfəs verməklə tənəffüs yollarında olan yad cisimləri, ifrazatı çıxartmaq üçün olan bir nəfəs vermədir və spesifik bir səslə çıxır.

Normal uşaqlar fizioloji bir vəziyyətdə öskürə bilərmi?

Bəli, öskürə bilər. 

Normalda bir gün içində aşağı-yuxarı, 10-15 arasında öskürək ola bilər.

Öskürəyə görə nə vaxt narahat olmalıyıq?

Öskürək əgər yenidoğulan dövrdə olursa, bu önəmlidir. Nəyə görə? Çünki yenidoğulan dövrdə olan öskürəklər bir çox hallarda anamaliyalarla bərabər olmuş olur. 

Və ya öskürək başladıqda başqa əlamətlər varsa, məsəl üçün: qızdırma varsa, təngnəfəslik varsa, sianoz varsa, bu zaman önəmlidir öskürək. 

4 həftəni, bəzi ədəbiyyatların dediyinə görə 8 həftəni aşan bir öskürək varsa, bu önəmlidir.

Hər öskürək antibiotiklə müalicə olunmur

Patoloji halda olan bir öskürək varsa, bu vaxt özünü müalicə ilə məşğul olmaq bəzən xəstəliyin diaqnostikasını gecikdirə bilər və xəstəliyin daha da ağırlaşmasına səbəb ola bilər. Bu səbəbdən evdə istifadə olunan lazımsız dərmanlar xəstəliyin gedişatını daha ağırlaşdırar. 

Adətən, dəyərləndiririk, əgər bakteriyal bir etiologiya görürüksə, o zaman antibiotik müalicəsini məsləhət görürük. Əgər bu bakterial deyilsə, viraldırsa və ya məsəl üçün sadəcə reflüksə bağlı öskürəkdirsə, bu zaman verəcəyimiz antibiotik də bir fayda verməyəcək. 

Bu bakteriyal bir prosesə keçərsə, bakterial bir vəziyyətə keçərsə, bu zaman o istifadə elədiyimiz antibiotiki təkrar dəyişmək və daha ağır antibiotiklər istifadə etmək məcburiyyətində olarıq.

Öskürəyin təbii yolla müalicəsi

Türkəçarələrlə müalicəyə gəldikdə, məsəl üçün, bəsit bir öskürəkdirsə, yəni 2 həftəni keçməyən bir öskürəkdirsə, bəzən bu hansısa bir bəhməzin qəbulu və ya balın qəbulu simptomatik olaraq rahatladır. Bunun da təsir mexanizması sırf farinksdəki sinir uclarının örtməsi ilə əlaqədardır. 

Amma, təbii ki, daha ciddi səbəblər olan öskürəkdə bunlar, bəlkə, bir az öskürək şikayətlərini azalda bilər, amma əsl xəstəliyi gizləyər və daha irəliyə getməyinə səbəb ola bilər.

Uşaq öskürürsə, ailə nə etməlidir?

Əgər 4 həftədən artıq müddətə öskürək davam edirsə, kiçik körpədədirsə öskürək, öskürəklə yanaşı digər şikayətlər varsa, bu zaman mütləq həkimə müraciət etmələri lazımdır.

Ən yaxşı öskürək dərmanı soruşurlar həmişə. “Ən yaxşı öskürək dərmanı hansıdır? Hansı kəsər öskürəyi?” Ən yaxşı öskürək dərmanı deyə bir dərman yoxdur. Yəni hər öskürəyin səbəbinə görə olan bir müalicə var. Yəni öncə müayinə edib öskürəyin səbəbini dəqiqləşdirmək lazımdır və ona görə müalicəni təşkil eləmək lazımdır. 

Evdə olan müalicələr, əgər ciddi səbəblər varsa, bunları daha da ağırlaşdıra bilər.

Uzun müddət davam edən öskürəyi həkim müayinə etməlidir

Türkəçarələrlə dediyimiz kimi bəzi simptomatik faydalar görə bilərik. Amma xüsusilə, uzun müddətdir davam edən bir öskürək varsa, bunun üçün mütləq həkim müayinəsi, mütəxəssis müayinəsi lazımdır. Bəzən bunların altından: asma kimi, xronik aspirasiyon kimi ciddi xəstəliklər çıxa bilər. 

Və ya başqa orqanların xəstəliklərində də öskürək ola bilər simptom. Məsəl üçün reflüks, məsəl üçün kardiak xəstəliklərin simptomunda da yəni öskürək ola bilər. 

Bu səbəbdən mütəxəssis müayinəsi vacibdir.

Uzman Dr. Elnur Hüseynov, Pediatr

 

 




SAĞLAMLIĞINIZ SAĞLAMLIĞIMIZDIR!





SAĞLAMLIĞINIZ SAĞLAMLIĞIMIZDIR!