Səyirici aritmiya ən çox əlilliyə səbəb olan, ən çox insult yaradan ürək xəstəliyidir. Səyirici aritmiyanın törənmə mexanizmi dolayı yolla da olsa, təzyiqdən yaranır. Belə ki, uzun müddət təzyiqini kontrolda saxlamayan pasiyentlərdə qulaqcıqlar böyüməyə başlayır və böyümüş qulaqcıqda aritmiya ocaqları meydana çıxır. Müəyyən müddətdən sonra deyək ki, 3 il, 5 il, 10 il ərzində pasiyentin 180-200 təzyiqi olur. Pasiyent buna diqqət etmir, yüksək təzyiqdə özünü yaxşı hiss edir, təzyiqi aşağı düşdükdə özünü pis hiss edir və dərmanlardan, təbii ki, bu zaman imtina edir. Və imtina etdikdən sonra onun qulaqcıqları böyüyür. Və o böyümüş qulaqcıqda yaranan aritmiyanın adına, yəni sürətli, ayda 1 dəfə, 3 dəfə tutan, xaotik döyüntü şəklində olan, ürəyi sanki silkələyən, ürəyin qəribə döyüntüsünə səbəb olan döyüntüyə biz “səyirici aritmiya” deyirik.
Səyirici aritmayının əlamətləri
Səyirici aritmiya ani başlayır, bəzən xəstəni yuxudan oyadır və təqribən 180-200, bəzi xəstələrdə 130-150 arası döyünən bir döyüntü şəklində olur. İlkin olaraq xəstələr öncə başa düşmürlər. Bəziləri:”Təngənəfəsəm, sanki ürəyim yerindən çıxacaqmış kimi hiss edirəm.” Bəziləri ciddi psixoloji hal kimi narahat olurlar bundan. Əgər bu artıq 1 saatı, 3 saatı keçməyə başlayırsa, o zaman, təbii ki, təcili yardım çağırırlar. Və biz bunu ilk olaraq gördüyümüz yer elektrokardioqrammadır.
Səyirici aritmayının diaqnostikası
Pasiyentin başına gələn həkim kardioqramma çəkir. Kardioqramada səyirici aritmiyanın olduğunu fiksə edir və pasiyentə ilkin olaraq məlumat verir ki, bu döyüntü yenə təkrarlayacaqdır. Həqiqətən, əgər bir dəfə tutubsa, bu aralıq verə bilər 1 il, 3 il və ola bilər ki, ayda bir neçə dəfə olsun, bir də 3 il olmasın, amma mütləq şəkildə təkrarlayacaqdır. Və pasiyent ilk ona məlumat verildikdə ki, bəli, sizdə səyirici aritmiya var, mütləq şəkildə həkimə müraciət etməlidir. Aritmoloqa müraciət etməsi daha məqsədəuyğundur. Çünki aritmologiya sahəsi sırf bu tip aritmiyalarla məşğul olan bir sahədir. Və pasiyent bizə gəldikdə ilk anamnezdə ondan soruşuruq ki:”Sizin nə zamansa kontrolsuz təzyiqiniz olubmu, təzyiq yüksəkliyi olubmu?” Bəli, kontrolsuz təzyiq olduğunu anladıqda artıq, demək ki, qulaqcıqları kifayət qədər böyüyüb və burada səyirici aritmiya var.
Bir çox hallarda səyirici aritmiya başqa xəstəliklərdən də törənə bilər. Zobdan ola bilər, ciddi şəkildə qan azlığından törənə bilər və ya ürəyin damar darlığından ola bilər, amma əksər hallarda təzyiq yüksəkliyindən olur.
Səyirici aritmayının müalicəsi
İlkin olaraq xəstəyə dərman terapiyası verilir. Bu aritmiya tutmasın deyə davamlı içəcəyi dərman olur və əsas qandurulducu verilir. Niyə? Çünki səyirici aritmiya nəticəsində tromb yaranır və o tromb günün birində beynə atıb pasiyenti insult edə bilər. Və ona görə də mütləq şəkildə antiaritmik dərmanların yanında xəstəyə qan durulducu dərman da verilir və təzyiqi yüksəkdirsə əgər, təzyiqi aşağı salınan və davamlı içəcəyi dərman terapiyası təyin olunur. Pasiyent bunu ömür boyu içir, sadəcə əgər dərmana tabe olmursa, artıq o zaman ablasiya metodu, yəni pulmonar qapağı ətraflarının izolyasiyası əməliyyatı təklif olunur və ondan sonra o əməliyyatla pasiyent döyüntüdən tamamilə azad edilir.
Dr.Günay Rəhimova, Kardioloq-aritmoloq
